Waarnemingen zijn resultaten van onderzoek of andere observaties met een zekere relevantie voor het erfgoed. Hiervoor wordt een groot aantal bronnen gebruikt: gepubliceerde gegevens, historische bronnen, meldingen van archeologische vondsten, etc. Momenteel zijn dit uitsluitend archeologische waarnemingen, maar in de toekomst kan dit uitgebreid worden met bouwkundige en landschappelijke. De archeologische waarnemingen vormen samen de Centrale Archeologische Inventaris (CAI). Omwille van de kwetsbaarheid van sommige sites, blijven de meeste CAI-fiches afgeschermd voor bezoekers zonder een persoonlijke toegang. Dit noemen we private waarnemingen. Op 22 maart 2021 werd een deel van de Waarnemingen echter voor iedereen beschikbaar gemaakt. Deze ‘publieke’ waarnemingen zijn vooral fiches over archeologische opgravingsonderzoeken, en vooronderzoeken uitgevoerd in het kader van het Onroerenderfgoeddecreet. Meer uitleg vind je op: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/waarnemingen_info

In de digitale laag ”Beeldbank Onroerend Erfgoed” vind je de locaties van beelden uit de Beeldbank Onroerend Erfgoed - https://beeldbank.onroerenderfgoed.be. Per locatie vind je ook de URI van het desbetreffende beeld in de beeldbank terug. De Beeldbank Onroerende Erfgoed bevat zowel beelden uit collecties van het agentschap Onroerend Erfgoed (en haar rechtsvoorgangers) als beelden van externen. Je kan de afbeeldingen in de beeldbank downloaden in verschillende formaten. Bij elke afbeelding wordt er aangegeven of het beeld mag hergebruikt worden en onder welke licentie. Meer informatie over het hergebruik van beelden vind je terug op deze pagina: https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/hergebruik

Bij het beheer van onroerend erfgoed is het belangrijk na te denken over de ambities op langere termijn. Die kan je concretiseren in een beheersplan: een document waarin je onder meer vastlegt welke werkzaamheden waar en wanneer nodig zijn. In de digitale laag “Beheersplannen onroerend erfgoed” vind je alle goedgekeurde beheersplannen. Dit zijn niet alleen de onroerenderfgoedbeheersplannen en geïntegreerde beheersplannen, goedgekeurd vanaf 1 januari 2015 bij de inwerkingtreding van het Onroerenderfgoeddecreet. Maar ook de oude landschapsbeheersplannen (voor beschermde cultuurhistorische landschappen en erfgoedlandschappen) en de herwaarderingsplannen (voor beschermde stads- en dorpsgezichten) van voor 1 januari 2015.

Een onroerenderfgoedrichtplan is een instrument om erfgoed in een afgebakend gebied of van een thema te behouden en te ontwikkelen voor de toekomst. Samenwerking en participatie staan bij de opmaak centraal. Eerst werken alle partners samen aan een langetermijnvisie voor het thema of gebied. In een actieprogramma formuleren ze vervolgens welke concrete acties ze uitvoeren om de gezamenlijke ambities te realiseren. De gemeente, de provincie of het Vlaams Gewest kan een onroerenderfgoedrichtplan ook als basis gebruiken voor de afbakening van een erfgoedlandschap in een ruimtelijk uitvoeringsplan. In de digitale laag “Onroerenderfgoedrichtplannen” vind je alle goedgekeurde onroerenderfgoedrichtplannen.

De laag “landschappelijk erfgoed – elementen” bevat alle wetenschappelijk geïnventariseerde items van een kleine schaal waaraan de discipline “landschappelijk” werd toegekend. Het gaat om historische tuinen en parken, zoals villatuinen en stadsparken; houtige beplantingen met erfgoedwaarde, zoals kapelbomen, kasteeldreven, vredesbomen en hakhoutpercelen; en waardevolle getuigen van het vroegere landschap, zoals akkercomplexen, poelen en holle wegen. Deze laag vervangt de lagen “Wetenschappelijke inventaris houtige beplantingen met erfgoedwaarde” (lu_wet_hbe) en “Wetenschappelijke inventaris van historische tuinen en parken” (lu_wet_htp); en de landschapsatlaselementen uit de laag “Wetenschappelijke inventaris landschapsatlasrelicten” (lu_wet_la).

De laag “archeologisch erfgoed – elementen” De laag “archeologisch erfgoed – elementen” bevat alle wetenschappelijk geïnventariseerde items waaraan de discipline “archeologisch” en de schaal “element” werden toegekend. Deze laag vervangt grosso modo de laag cai_bronlaag.

De laag Erfgoedobjecten is een verzamellaag van alle wetenschappelijk geïnventariseerde items, die als geheel een zo representatief mogelijke selectie geven van het onroerend erfgoed in Vlaanderen. Zowel archeologisch, bouwkundig, als landschappelijk erfgoed zijn opgenomen. In de attributentabel kan je eenvoudig filteren op discipline en schaal.

De laag “bouwkundig erfgoed – elementen” bevat alle wetenschappelijk geïnventariseerde items van een kleine schaal waaraan de discipline “bouwkundig” werd toegekend. Het gaat om waardevol bouwkundig erfgoed in de ruimste zin van het woord. Zowel infrastructuur, gebouwen van alle mogelijke typologieën, als klein erfgoed, zoals beeldhouwwerken en straatmeubilair, zijn opgenomen. Deze laag vervangt de lagen “Wetenschappelijke inventaris van het bouwkundig erfgoed: relicten” (lu_wet_dibe_relict) en “Inventaris Historische Orgels” (lu_wet_dibe_orgel).

De laag “landschappelijk erfgoed – gehelen” bevat alle wetenschappelijk geïnventariseerde items van een grote schaal waaraan de discipline “landschappelijk” werd toegekend. Het gaat om waardevolle landschappelijke ensembles in Vlaanderen, waarin je een geheel van gevarieerde erfgoedelementen terugvindt. Deze laag vervangt de ankerplaatsen uit de laag “Wetenschappelijke inventaris landschapsatlasrelicten” (lu_wet_la).

De Vlaamse Overheid beschikt over verschillende instrumenten om het behoud van onroerend erfgoed te verzekeren. Eén van de instrumenten dat kan worden ingezet, is de vaststelling van een inventaris. Hiermee bevestigt de minister bevoegd voor het onroerend erfgoed dat alle erfgoeditems op deze vastgestelde lijst erfgoedwaarde(n) bezitten en nog altijd bewaard zijn. Vanaf 1 februari 2018 beschikt ieder vastgesteld bouwkundig relict of geheel over een aanduidingsobject, dat informatie m.b.t. het juridische statuut weergeeft. Zo’n aanduidingsobject bevat o.a. de geldigheidsdatum van de aanduiding, een link naar het vaststellingsbesluit en een afbakening van het vastgestelde bouwkundige relict of geheel op een gegeorefereerd plan. De vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed is één van de in totaal zes vastgestelde inventarissen, gebaseerd op de wetenschappelijke inventarissen.